Η κίνηση ως βασικό στοιχείο της εύρυθμης λειτουργίας του οργανισμού

Ας φανταστούμε το σώμα μας ως μαριονέτα, της οποίας το κάθε μέρος (κεφάλι, κορμός, λεκάνη, χέρια, πόδια) ενώνεται με όλα τα υπόλοιπα με σχοινάκια και τα οποία εξασφαλίζουν μεγάλο εύρος και ποικιλία κινήσεων.
Ας φέρουμε τώρα στο νου μας τον ανθρώπινο σκελετό δίχως μύες και όργανα. Με βάση την κατασκευή και τον τρόπο λειτουργίας του αποτελεί το συμπαγές και άκαμπτο υλικό, το οποίο αφενός χάρη στους μύες υποστηρίζει διάφορα μοχλικά συστήματα (κι έτσι διεκπεραιώνεται η οποιαδήποτε κίνηση) και αφετέρου με τις κοιλότητες τις οποίες σχηματίζει, φιλοξενεί όλα τα ζωτικά όργανα.

Η απαρχή της κίνησης ως φυσιολογική εκδήλωση κάθε εμβίου όντος και επομένως και του ανθρώπου εκπορεύεται από το μυικό σύστημα. Ξεκινώντας να εξερευνούμε το σώμα από έσω προς έξω, συναντούμε προτίστως τα σπλαχνικά όργανα και όλα τα αγγεία του κυκλοφορικού, λεμφικού και νευρικού συστήματος. Τα όργανα εξαρτώνται από το σκελετό(πέραν άλλων βιο-μηχανικών συστημάτων) και με μυικές αλυσίδες λείων κυρίως μυικών ινών αλλά και γραμμωτών. Η σύσπαση (διαστολή-συστολή) των οργάνων και όλων των αγγείων επιτελείται με τη βοήθεια λείων μυών.
Όλα τα όργανα περιβάλλονται από υμένα, ο οποίος καλείται περιτονία.
Η περιτονία συνδέεται με τους λείους μύες αλλά και με όλους τους μύες, οι οποίοι με διάφορες διαστρωματώσεις φύονται από το βάθος και γύρω από τα όργανα έως και το δέρμα. Είναι γνωστό ότι η περιτονία είναι είδος συνδετικού ιστού, που αναπτύσσεται από την εμβρυακή ακόμη κατάσταση και η οποία περιβάλει και επικαλύπτει όλα τα άλλα είδη ιστών προστατεύοντας, στηρίζοντας και διαχωρίζοντας όργανα, οστά, αγγεία, νεύρα και μύες.
Συνήθως η περιτονία υποδιαιρείται από την κλασική ανατομία σε τμήματα και αναλύεται στο κεφάλαιο που πραγματεύεται τους μύες, με αποτέλεσμα να σχηματίζουμε την ιδέα ότι η περιτονία αποτελείται από ανεξάρτητα τμήματα που περικλείουν τα διάφορα δομικά μέρη του σώματος. Η περιτονία όμως είναι ένας και μόνο ιστός και όχι ένα σύνολο από μεμονωμένες περιτονίες που περικλείουν και προστατεύουν μεμονωμένες λειτουργικές ενότητες. Έχει μία συνεχή διαδρομή που περικλείει τα μεμονωμένα μέρη του σώματός μας καθορίζοντας το σχήμα τους και συγχρόνως, τα συνδέει λειτουργικά μεταξύ τους δημιουργώντας ένα αδιάκοπο δίχτυ σωματικής επικοινωνίας.
Η εμβρυολογία παρατηρεί ότι ο ιστός αυτός στα πρώτα στάδια του εμβρύου μοιάζει σαν απλή μεμβράνη που με τις συνεχείς αναδιπλώσεις της δημιουργεί ένα τρισδιάστατο δίκτυο συνεχόμενου ιστού που μέσα στις διάφορες πτυχές του αναπτύσσονται οι υπόλοιποι ιστοί και δομές. Συνεπώς, ο περιτοναϊκός ιστός παίζει το ρόλο ενδιαμέσου ιστού που διασυνδέει τα διάφορα μέρη του σώματος και ως τέτοιος είναι εξαιρετικής σημασίας, από θεραπευτικής άποψης.
Η περιτονία αποτελεί ταυτόχρονα μέρος του συνδετικού ιστού που είναι ένα από τα είδη ιστού που σχηματίζουν το ανθρώπινο σώμα. Αυτός δίνει στο σώμα δύναμη, ελαστικότητα, πυκνότητα, τροφή, προστασία και άλλες ιδιότητες οι οποίες εξετάζονται ανάλογα με την οπτική γωνία από την οποία επιθυμούμε να αναλύσουμε το ανθρώπινο σώμα.
Υπάρχει λοιπόν μία αλυσίδα, που συνδέει οστά με μύες και όργανα και πάλι μύες και δέρμα.
Όπως γίνεται αντιληπτό η παραμικρή κίνηση, η οποία εκτελείται εκούσια(γραμμωτοί μύες) ή ακούσια(λείοι μύες), έχει επίδραση σε όλα τα άλλα συστήματα περισσότερο ή λιγότερο ανάλογα με το πόσο κοντά ή μακριά βρίσκεται η κίνηση σε αυτά.
Όλα αυτά, εάν θυμηθούμε το αρχικό παράδειγμα της μαριονέτας, σημαίνουν, ότι η μικρή ή η μεγάλη κίνηση του χεριού για παράδειγμα μεταδίδει αντίστοιχα μικρή ή μεγάλη κίνηση σχεδόν σε ολόκληρο το σώμα(μεγάλη κίνηση στα μέρη πέριξ του χεριού και όσο απομακρυνόμαστε από αυτό, τόσο η κίνηση μικραίνει).
Βέβαια αυτές οι αλλαγές στην κινητική κατάσταση του μυικού συστήματος γίνονται αντιληπτές στο εξωτερικό επίπεδο. Αυτό που δεν φαίνεται και δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό είναι η κίνηση που κάνουν τα σπλαχνικά συστήματα ως αποτέλεσμα μίας δραστηριότητος.
Το πιο θαυμαστό και ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η λειτουργία του κάθε οργάνου και σπλαχνικού συστήματος δύναται να μεταδώσει κινητικά ερεθίσματα και να προσδώσει αντίστοιχα κινητικά χαρακτηριστικά στους μύες, που τα στηρίζουν και τα κινούν. Αυτό πλέον λειτουργεί ως καθρέπτης μεταξύ μυικού και σπλαχνικού συστήματος. Δηλαδή η κινητικότητα και λειτουργικότητα του ενός αντανακλά τη κινητική και λειτουργική κατάσταση του άλλου.
Όσο πιο συχνά, πιο ρυθμικά και αρμονικά κινείται το σώμα μας, τόσο πιο συχνά, ρυθμικά και αρμονικά λειτουργούν και κινούνται τα σπλάχνα μας. Όταν το σώμα κινείται λίγο ή αδρανεί, τότε και τα σπλάχνα αντίστοιχα λίγο κινούνται ή αδρανούν. Η πιθανή παθολογία του ενός εξαρτάται από την κατάσταση υγείας του άλλου.
Συνειδητοποιώντας όλα αυτά καλούμαστε να επαναξιολογήσουμε τη σημασία της κίνησης και βεβαίως της σωματικής άσκησης. Επίσης μας βοηθά να αντιληφθούμε, πως ό,τι ισχύει για τη δύναμη και τη μυική προσπάθεια, το ίδιο ισχύει και για την ευλυγισία!
Και όπως η άσκηση φέρνει πιο πολύ οξυγόνο στους μυικούς ιστούς, φέρνει επίσης και στους σπλαχνικούς.
Τέλος είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε, ότι όσο πιο σκληροί, σφικτοί και δύσκαμπτοι είναι οι μύες(λόγω υπερβολικής άσκησης, λόγω άγχους και λόγω αυστηρού-σφικτού και σκληρού χαρακτήρος), τόσο σκληρά, σφικτά και δύσκαμπτα θα είναι και τα σπλάχνα μας.

Η καλύτερη επιλογή βρίσκεται κάπου στο μέσον.

Παν μέτρον άριστον…

Η διάκριση και η ταπεινότητα στην ολιστική θεραπευτική


Πρόσφατα παρακολούθησα το πρώτο επίπεδο νευρορεφλεξολογίας.
Το περιεχόμενο του τριήμερου σεμιναρίου ήταν άκρως ενδιαφέρον και βαθύτατα επιστημονικό θα έλεγα.
Ο διδάσκων με εντυπωσίασε με την υπομονή του, με την επιμονή του στη λεπτομέρεια, με το αμείωτο ενδιαφέρον του να κατανοήσουν όλοι ανεξαιρέτως οι παρακολουθούντες τις καινούριες τεχνικές και βέβαια με την ικανότητά του να αναλύει όσο πιο απλά γινόταν κάποια ανατομικά-φυσιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου οργανισμού.
Επίσης παρά το απρόσμενο και δυσάρεστο περιστατικό, που αφορούσε συνάδελφό του, σε όλη την διάρκεια του σεμιναρίου διετήρησε απόλυτη ψυχραιμία και συγκέντρωση.
Οι παρακολουθούντες το μάθημα έως ένα βαθμό ήταν απολύτως δικαιολογημένοι, επειδή πολλές φορές τους βγήκε η υπερένταση και η κούραση του δύσκολου αντικειμένου, που προσπαθούσαν να αφομοιώσουν. Αυτό είναι φυσιολογικό αν και όχι αποδεκτό ως προς τον τρόπο, που εκδηλώνεται συνήθως( συχνές πλάκες σε λάθος χρονικά σημεία της παραδόσεως, ψίθυροι, σύντομες κουβέντες, καθυστερημένη προσέλευση στην έναρξη του μαθήματος, καθυστερημένη επιστροφή κατόπιν διαλείμματος…). Και ασφαλώς θα συμφωνήσω με κάποιον συνάδελφο, (ο οποίος μου είπε: «έτσι γίνεται πάντα στα σεμινάρια. Έχεις ξαναπαρακολουθήσει ποτέ;») ότι ναι μεν έτσι γίνεται συνήθως. Όχι όμως και να θεωρούμε, ότι αυτό είναι σωστό ή ότι δεν αλλάζει!
Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό, επειδή έρχονται στην Ελλάδα αξιόλογοι και διεθνώς αναγνωρισμένοι δάσκαλοι. Και βέβαια ο δάσκαλος πρέπει να αποτελεί φωτεινό παράδειγμα. Όμως τι γίνεται στην περίπτωση, που οι μαθητές δεν το διακρίνουν;
Η αυτονόητη στάση ενός…συνειδητοποιημένου μαθητή απέναντι σε έναν σοβαρό και συγκεντρωμένο δάσκαλο είναι, να διατηρεί και ο ίδιος σοβαρότητα και συγκέντρωση ή τουλάχιστον να προσπαθεί γι’αυτό…πολύ δε περισσότερο, όταν και το ίδιο το αντικείμενο διδασκαλίας απαιτεί αρκετή συγκέντρωση. Βέβαια αυτή ακριβώς η διαφορά είναι, που διαχωρίζει μαθητές από δασκάλους.
Το πιο δυσάρεστο για μένα όμως ήταν κάτι άλλο.
Πολλοί από τους παρακολουθούντες το σεμινάριο -ολιστικοί, συμπληρωματικοί θεραπευτές, αισθητικοί, φυσιοθεραπευτές- μπέρδεψαν την ιδιότητα του μαθητή με αυτήν του δασκάλου αλλά και το εξειδικευμένο σεμινάριο με μία απλή μάζωξη-ταβέρνα( χαρακτηρισμός που χρησιμοποίησε ο δάσκαλος και ο οποίος αρκετές φορές μας υπενθύμιζε-παρότρυνε να μην ξοδεύουμε άσκοπα…τα χρήματά μας, εννοώντας το χρόνο του μαθήματος), όπου μοιραζόμαστε τις γνώσεις και εμπειρίες μας. Αυτό ασφαλώς και επιβάλλεται να γίνει…αλλά στα διαλείμματα. Αντιθέτως κατά την πρακτική εξάσκηση των ειδικών τεχνικών υπήρχαν ορισμένοι, οι οποίοι είτε έκαναν καλαμπούρια είτε επίδειξη γνώσεων…μέχρι και διόρθωση στις τεχνικές, που μας δίδασκε ένας άνθρωπος με εμπειρία σχεδόν τριάντα ετών!
Προφανώς αυτή η αλαζονεία χαρακτηρίζει πολλές φορές και τον τρόπο, με τον οποίο προσεγγίζουμε το πρόβλημα κάποιου. Δεν ξέρω εάν οι τεχνικές, που μαθαίνουμε, είναι αυτές, που κυρίως θεραπεύουν ή το ταλέντο κάποιων θεραπευτών. Όποια από τις δύο περιπτώσεις κι αν συμβαίνει(υπάρχουν βέβαια και πολλές άλλες παράμετροι, που συντείνουν στη θεραπεία), το σίγουρο είναι πως ο εγωισμός μας φουσκώνει επικίνδυνα και για εμάς τους ίδιους αλλά και για τις ίδιες τις θεραπευτικές τέχνες, που υπηρετούμε.
Τελικά το πιο σημαντικό σεμινάριο είναι η αυτοκριτική και η αυτοβελτίωση, ώστε να εφαρμόζουμε πρώτοι, όσα υποστηρίζουμε και συμβουλεύουμε.

Και επειδή η θεραπευτική είναι τέχνη…
Και επειδή είναι ωραίο να «ζεις» από την τέχνη σου…
Είναι εξίσου ωραίο να αποζημιώνεσαι για την προσπάθεια και το χρόνο σου…
…όταν κάθε ημέρα προσπαθείς να ανεβαίνεις ένα ακόμη σκαλοπάτι προς την ταπεινότητα

Καλαράς Γεώργιος
Καθηγητής φυσικής αγωγής-ρεφλεξολόγος